Οι Interrogators, οι ανακρίσεις και η πορεία τους
Από μικρός όταν πρωτοείδα δημοσιευμένες κάποια σειρα φωτογραφιών από ανάκριση στην Ομορφίτα άρχισα να προβληματίζομαι για τη φύση και την τύχη των ανθρώπων ανακριτών της Αποικιοκρατίας.
Με τον καιρό ψηφίδα ψηφίδα μελέτησα την παρουσία αποικιοκρατικών ανακριτών και συλλεκτών πληροφοριών ανά την οικουμένη ολόκληρη κατα την περίοδο από την έναρξη το εικοστού αιώνα μέχρι την ειρήνευση στη Βορειό Ιρλανδία.
Η εργασία αυτή με βοήθησε να μελετήσω με νηφαλιότητα και ευρύτερη θέαση τη μάχη των πληροφοριών και το ανακριτικό έργο στην Κύπρο από το 1931 μέχρι το τέλος του Αγώνα της ΕΟΚΑ το 1959.
Η επιμόρφωση είκοσι στελεχών του ειδικού κλάδου το 1954 αποτελεί την απαρχή των "νεων" προσεγγίσεων στην Κύπρο στον τομέα της συγκεντρωσης πληροφοριών με ανθρωπιστικά και ηθικά ελεγχόμενους τρόπους και τεχνικες ανακρίσεως.
Είχε προηγηθεί μια κινητικότητα εκμαίευσης πληροφοριών στην Αθήνα όπου τα κλιμάκια πληροφοριών των Βρεττανών και των Αμερικάνων αναπτύσσουν προηγμένες για την εποχή μεθοδους τεχνολογικές για παρακολουθήσεις ενώ αξιοποιούν και τα κεκτημένα των συνεργασιών του Β Παγκοσμίου Πολέμου και του αιματηρού Εμφυλίου.
Η αλήθεια όμως ήταν σκληρή για τους Βρεττανούς.
Η απώλεια πολλαπλών εγκαταστάσεων και βάσεων στη Μεσόγειο στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή δεν τους άφηνε να αξιολογήσουν με νηφαλιότητα το Κυπριακό αίτημα Αυτοδιάθεσης.
Ο οικονομικός χειρισμός της νήσου ιδιαίτερα των ορεινών όγκων ήταν σκληρός χωρίς τη μορφοποίηση οικονομικής απελευθέρωσης.
Αυτό δυσκόλευε τον πληροφοριακό χειρισμό της πλειοψηφίας των κατοίκων της υπαίθρου και των βουνών.
Έτσι η απόφαση για άρνηση του διαλόγου για αυτοδιάθεση στο τέλος του 1954 ενεργοποιούσε τις πρώτες ενέργειες αναδόμησης του Ειδικού κλάδου και τη σταδιακή άφιξη από διάφορούς χώρους δράσης επιχειρησιακών πρακτόρων και των μυθικών interrogators που θα κατέφθαναν, τουλάχιστόν το πρώτο κύμα, οργανωμένοι στο δευτερο εξάμηνο του 1955.
Βέβαια οι πολυάριθμές ενέργειες ανάπτυξης νέων κέντρων πληροφοριών και σταδιακά ανακριτηρίων είναι κυρίως έργο του κυβερνήτη Χαρτιγκ και μιας ομάδας στενών συνεργατών του.
Αυτοί θα κτίσουν σταδιακά μια σειρά κέντρων σε ολόκληρη την Κύπρο με τη συνδρομή της Αστυνομίας του Βρεττανικού Στρατού και του νεοσύστατού Σώματός επικουρικών.
Τα περιφερειακά κέντρα δεν θα λειτουργούν όλα με επαγγελματίες ανακριτές.
Αυτό θα οδηγήσει σε μια σειρα ανεξέλεκτων ανακριτηρίων με κάποια επιχειρησιακα αποτελέσματα για τους Βρεττανούς και πολυαριθμά δεινά για τους Έλληνες της Κύπρου.
Βασικό κέντρο των ανακριτών και μιας αρκετά πολυάριθμής όμάδας συνεργατών που προσετέθησαν σταδιακά ήταν οι Αστυνομικές εγκαταστάσεις της Ομορφίτας.
Στη διεθνή βιβλιογραφία αυτό το κέντρο και το συνδεδεμένο δίκτυο ανακριτηρίων που συχνά του παρέπεμπε κρατούμενα πρόσωπα άνδρες και γυναίκες για πρόσθετους βασανισμούς και ανείππωτα μαρτύρια.
Ονόματα και φωτογραφίες αρκετών ανακριτών έχουν πλέον δημοσιευθει σε πρώτη οργανωμένη μορφή μετά το 1970 και έχουν αναπαραχθει χωρίς έντονή ερευνητική εμβαθυνση.
Ιστορικά και ερευνητικά το μυστήριο των πολλαπλών προελευσεων του ανακριτικου "σωματος" αρχίζει να φωτίζεται μερικώς από μαρτυρίες και έγγραφα ιδιαιτέρως τα γνωστά ως "κενυατικά".
Η ιστορική έρευνα σίγουρα θα αποκριθεί κι γι αυτό το ακανθώδες πεδίο της ιστορίας μας.
Από μικρός όταν πρωτοείδα δημοσιευμένες κάποια σειρα φωτογραφιών από ανάκριση στην Ομορφίτα άρχισα να προβληματίζομαι για τη φύση και την τύχη των ανθρώπων ανακριτών της Αποικιοκρατίας.
Με τον καιρό ψηφίδα ψηφίδα μελέτησα την παρουσία αποικιοκρατικών ανακριτών και συλλεκτών πληροφοριών ανά την οικουμένη ολόκληρη κατα την περίοδο από την έναρξη το εικοστού αιώνα μέχρι την ειρήνευση στη Βορειό Ιρλανδία.
Η εργασία αυτή με βοήθησε να μελετήσω με νηφαλιότητα και ευρύτερη θέαση τη μάχη των πληροφοριών και το ανακριτικό έργο στην Κύπρο από το 1931 μέχρι το τέλος του Αγώνα της ΕΟΚΑ το 1959.
Η επιμόρφωση είκοσι στελεχών του ειδικού κλάδου το 1954 αποτελεί την απαρχή των "νεων" προσεγγίσεων στην Κύπρο στον τομέα της συγκεντρωσης πληροφοριών με ανθρωπιστικά και ηθικά ελεγχόμενους τρόπους και τεχνικες ανακρίσεως.
Είχε προηγηθεί μια κινητικότητα εκμαίευσης πληροφοριών στην Αθήνα όπου τα κλιμάκια πληροφοριών των Βρεττανών και των Αμερικάνων αναπτύσσουν προηγμένες για την εποχή μεθοδους τεχνολογικές για παρακολουθήσεις ενώ αξιοποιούν και τα κεκτημένα των συνεργασιών του Β Παγκοσμίου Πολέμου και του αιματηρού Εμφυλίου.
Η αλήθεια όμως ήταν σκληρή για τους Βρεττανούς.
Η απώλεια πολλαπλών εγκαταστάσεων και βάσεων στη Μεσόγειο στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή δεν τους άφηνε να αξιολογήσουν με νηφαλιότητα το Κυπριακό αίτημα Αυτοδιάθεσης.
Ο οικονομικός χειρισμός της νήσου ιδιαίτερα των ορεινών όγκων ήταν σκληρός χωρίς τη μορφοποίηση οικονομικής απελευθέρωσης.
Αυτό δυσκόλευε τον πληροφοριακό χειρισμό της πλειοψηφίας των κατοίκων της υπαίθρου και των βουνών.
Έτσι η απόφαση για άρνηση του διαλόγου για αυτοδιάθεση στο τέλος του 1954 ενεργοποιούσε τις πρώτες ενέργειες αναδόμησης του Ειδικού κλάδου και τη σταδιακή άφιξη από διάφορούς χώρους δράσης επιχειρησιακών πρακτόρων και των μυθικών interrogators που θα κατέφθαναν, τουλάχιστόν το πρώτο κύμα, οργανωμένοι στο δευτερο εξάμηνο του 1955.
Βέβαια οι πολυάριθμές ενέργειες ανάπτυξης νέων κέντρων πληροφοριών και σταδιακά ανακριτηρίων είναι κυρίως έργο του κυβερνήτη Χαρτιγκ και μιας ομάδας στενών συνεργατών του.
Αυτοί θα κτίσουν σταδιακά μια σειρά κέντρων σε ολόκληρη την Κύπρο με τη συνδρομή της Αστυνομίας του Βρεττανικού Στρατού και του νεοσύστατού Σώματός επικουρικών.
Τα περιφερειακά κέντρα δεν θα λειτουργούν όλα με επαγγελματίες ανακριτές.
Αυτό θα οδηγήσει σε μια σειρα ανεξέλεκτων ανακριτηρίων με κάποια επιχειρησιακα αποτελέσματα για τους Βρεττανούς και πολυαριθμά δεινά για τους Έλληνες της Κύπρου.
Βασικό κέντρο των ανακριτών και μιας αρκετά πολυάριθμής όμάδας συνεργατών που προσετέθησαν σταδιακά ήταν οι Αστυνομικές εγκαταστάσεις της Ομορφίτας.
Στη διεθνή βιβλιογραφία αυτό το κέντρο και το συνδεδεμένο δίκτυο ανακριτηρίων που συχνά του παρέπεμπε κρατούμενα πρόσωπα άνδρες και γυναίκες για πρόσθετους βασανισμούς και ανείππωτα μαρτύρια.
Ονόματα και φωτογραφίες αρκετών ανακριτών έχουν πλέον δημοσιευθει σε πρώτη οργανωμένη μορφή μετά το 1970 και έχουν αναπαραχθει χωρίς έντονή ερευνητική εμβαθυνση.
Ιστορικά και ερευνητικά το μυστήριο των πολλαπλών προελευσεων του ανακριτικου "σωματος" αρχίζει να φωτίζεται μερικώς από μαρτυρίες και έγγραφα ιδιαιτέρως τα γνωστά ως "κενυατικά".
Η ιστορική έρευνα σίγουρα θα αποκριθεί κι γι αυτό το ακανθώδες πεδίο της ιστορίας μας.